Wegwijzer Samenwerken met informele zorg

Gepubliceerd op: 18-04-2024

De rol van de informele zorgverlener in de ouderenzorg groeit en zal in de toekomst nog groter worden. Wil jij in jouw organisatie gaan samenwerken met informele zorg? Hoe zorg je voor een duurzame aanpak en een structurele verandering in jouw organisatie? En hoe werk je meer, beter en gelijkwaardig samen met naasten, mantelzorgers en vrijwilligers? Deze wegwijzer geeft je handvatten en tips op de niveaus van belichten, richten, inrichten, verrichten, berichten en onderrichten. Plus tips en een checklist voor contact met naasten in alle fasen van de cliëntreis: van thuis naar verpleeghuis.

Hoe werk je gelijkwaardig samen met informele zorg?

Gelijkwaardig samenwerken tussen de professionele zorgverlener en de informele zorg vraagt om een blijvende verandering in structuur en cultuur. Hoe pak je dat aan? De wegwijzer beschrijft een stappenplan dat bestaat uit:

Belichten: hoe vergroot je de bewustwording?
Richten: hoe richt je op strategisch niveau?
Inrichten: hoe richt je in op tactisch niveau?
Verrichten: hoe verricht je op operationeel niveau?

Door deze vier stappen (belichten, richten, inrichten en verrichten) heen lopen ook nog continu twee andere stappen:

Berichten (communicatie)
Onderrichten (veranderen is leren)

Hoe bericht je naasten over Samen zorgen?

Vergeet ook niet de informele zorgverleners (naasten) zelf mee te nemen. De wegwijzer noemt een aantal mogelijkheden om met hen te communiceren over het samen zorgen voor de cliënt.

Maak een uitnodigende folder, waarin je een aantal voorbeelden opneemt van dingen die je als informele zorgverlener allemaal kunt doen.
Neem het onderwerp ‘naasten’ op in het menu van de website, zodat de informele zorgverlener snel en eenvoudig relevante informatie kan vinden.
Digitale communicatie waarmee familieleden zorg onderling of met de professionele zorgverlener afstemmen en informatie delen.

Onderrichten: veranderen is leren

Een leven lang leren is zeker ook in de zorg belangrijk. De zorg verandert en stelt steeds weer nieuwe eisen aan je als zorgverlener. Dat geldt dus ook voor de samenwerking met de informele zorg. De wegwijzer onderscheidt:

Doen en blijven (blijvende verandering creëren)
Hoe en werkwijze (leer- en veranderaanpak)
Waarom en waartoe (aanleiding en verlangen)

Klantreis: contact met informele zorg in alle fasen

Een gelijkwaardige samenwerking vraagt om aandacht voor de relatie met naasten en vrijwilligers in alle fases die de cliënt doorloopt: van thuis naar het verpleeghuis. Dit noemen we ook wel de cliëntreis.

Thuis wonen: warm contact
Leg thuis al het eerste contact. Bijvoorbeeld met een thuisbezoek of verpleegzorg thuis.
Verhuizen: warm welkom
Bereid de verhuizing goed voor, bijvoorbeeld met het de COUP-methode en het SOFA-model.
Samen zorgen
Zorgverleners en de informele zorg voeren regelmatig overleg en er worden goede afspraken gemaakt. Pas voortdurend het WIFA-model toe.
Laatste levensfase: ruimte voor waarden en wensen
In de laatste fase is er extra ruimte zodat er een goede afronding is van de zorg.
Eindgesprek met naasten

Kennisdossier Informele zorg

De toenemende zorgvraag en krapte op de arbeidsmarkt maakt gelijkwaardig samenwerken met informele zorgverleners steeds belangrijker. Deze niet-beroepskrachten zijn mantelzorgers, het sociale netwerk van familie en vrienden en vrijwilligers. Zij hebben unieke (andersoortige) kennis en ervaring en bieden zorg, ondersteuning, tijd en aandacht aan de bewoners. Van beroepskrachten vraagt samenwerken met niet-beroepskrachten een andere rol. In het thema Samenwerken met informele zorg bundelen we tools en praktijkvoorbeelden rondom het gelijkwaardig samenwerken tussen beroepskrachten en informele zorgverleners.