Zeeuwse gehandicaptenorganisaties starten samenwerkingsverband

Vijftien Zeeuwse gecontracteerde zorgaanbieders uit de gehandicaptenzorg zijn op initiatief van CZ zorgkantoor in april 2024 officieel gestart met een regionaal samenwerkingsverband. Met de totstandkoming van de Regionale overlegtafel Zeeland willen de deelnemende organisaties onder begeleiding van Vilans de zorg graag toekomstbestendig maken: ‘Zeventien neuzen wijzen nu dezelfde kant op.’

Zeeland is een provincie die knelpunten kent als beschikbaarheid en bereikbaarheid. Grote afstanden spelen een  rol in de regio. Je moet letterlijk door tunnels heen om elkaar te ontmoeten.’ vertelt Jamy de Vaan, zorginkoper Gehandicaptenzorg (Wlz) bij CZ zorgkantoor in Goes. Zeeuwen geven niet zomaar op, ze zijn immers wat gewend. Het was een kwestie van een lange adem om te komen waar we nu zijn, maar we voelden de urgentie en ik heb heel veel vertrouwen in de toekomst. Zeventien neuzen wijzen nu dezelfde kant op, en we zitten met flink wat energie samen aan tafel.’

Commitment

Andrea Klap, voorzitter van de regionale overlegtafel en bestuurder bij zorgorganisatie Gors, beaamt de eensgezindheid en de ‘goede vibe’. ‘Mensen staan er positief in; ze zijn duidelijk bereid om bij de bijeenkomsten aanwezig te zijn. Ik signaleer bijzonder veel commitment. Wanneer er geen energie op een netwerk zit, kun je er net zo goed meteen mee stoppen. Als mensen enkel komen omdat ze moeten komen, dan verschijnt de ene helft de ene keer en een volgende keer zie je de andere helft. Dan ben je alleen een beetje aan het babbelen en blijven de resultaten uit. 

Nu presenteren we onze projecten overzichtelijk aan elkaar en je hoort mensen letterlijk tegen elkaar zeggen “oh ja, ik wist wel dat je bestond, maar laten we toch even telefoonnummers uitwisselen”. En “hé, kan ik mijn functionaris met die van jou in contact brengen” of “jullie doen daar al een tijdje iets mee, ik wil eigenlijk wel meer over dat project horen”. Dit zijn natuurlijk uitspraken die ik graag opvang, en ik denk dat het vooral een voordeel is voor de groep kleine organisaties die niet zo vaak in de gelegenheid komt om mee te doen in het grotere geheel’, aldus de kersverse voorzitter.

Solide organisatiestructuur

‘Inmiddels hebben we met de deelnemende zorgaanbieders nauwkeurig in kaart gebracht welke samenwerkingen er op dit moment lopen, wie waarvan gebruikmaakt en aan welke tafels de gehandicaptenzorg zit’ vervolgt De Vaan. ‘Het blijkt dat er al verschrikkelijk veel vormen van samenwerkingen zijn. Vrijwel elke organisatie werkt wel samen aan een bepaald traject, maar de deelnemers weten doorgaans van elkaar niet wat ze doen, en dat is natuurlijk niet effectief. Nu we met z’n allen aan één tafel plaatsnemen, kunnen we prioriteiten stellen en bouwen aan een solide organisatiestructuur.’

Verbindersrol

Volgens De Vaan heeft het zorgkantoor, samen met de strategisch ondersteuner van het Vilans-programma RegioKracht, de afgelopen tijd hard gewerkt om de zorgaanbieders met elkaar in contact te brengen. ‘We hebben een aanjagende verbindersrol waarbij we vooral inzetten op het thematisch met elkaar samenwerken. We stellen ook het regioplan op en benoemen welke speerpunten we belangrijk vinden. Denk bij toekomstbestendige zorg aan thema’s zoals complexe zorg, het logeeraanbod in de regio, innovatie, de dagbesteding en langer thuis wonen. 

Vragen die bij toegankelijkheidskwesties spelen zijn onder andere: waarvan hebben we nog niet voldoende zorg ingekocht? Wie kan een project realiseren? Hoe gaan we om met arbeidsmarktproblematiek? De krapte op de arbeidsmarkt − die echt voor enorme dilemma’s zorgt − raakt de hele zorgketen in Zeeland, dus ook de gehandicaptenzorg.’

Uniek

‘In de regio is bijna iedere organisatie in de gehandicaptenzorg eigenlijk te klein om alles zelf te doen. Als je echt wilt innoveren, als je daadwerkelijk dingen voor elkaar wilt krijgen, dan is het gewoon handiger om samen met anderen te werken’, vult Klap aan. ‘We kampen inderdaad met een hele krappe arbeidsmarkt. Dat geldt niet alleen voor de zorgverleners, maar ook voor het ondersteunend personeel. De Zeeuwse Zorg Coalitie (ZCC) heeft berekend dat de zorg in 2030 een personeelstekort van minstens zevenduizend medewerkers zal hebben, als er niets verandert. 

Kom in de huidige markt maar eens aan een projectleider, een goede communicatieadviseur, een huisvestingsadviseur of iemand die iets van innovatie weet. Het gaat ons simpelweg niet lukken om geschikte mensen te vinden en daarbij kunnen we hen ook gewoon niet betalen. En weet je, zo uniek zijn we niet: we zijn allemaal met dezelfde onderwerpen bezig. We moeten de zorg anders organiseren en samenwerken is dan nogal wiedes.’

Mindset

‘Op het gebied van medische zorg hebben we in Zeeland momenteel een groot gebrek aan artsen en andere specialisten’, benadrukt Klap. ‘Het is voor alle betrokkenen inmiddels helder dat we niet anders kunnen dan het samen doen. Her en der lopen al verschillende projecten, bijvoorbeeld rondom informele zorg en innovatie. Vanuit het besef dat we steeds minder zorgverleners zullen hebben, moeten we de zorg samen met de verwanten, vrijwilligers en het netwerk gaan oppakken. Dat betekent ongetwijfeld een verandering van de mindset bij al die partijen, en het is interessant om die transformatie samen met andere zorgorganisaties door te voeren. Dat is efficiënter. Door zorgvuldig relevante informatie uit te wisselen kunnen andere organisaties bepaalde technologieën op eenzelfde wijze implementeren.’

Mankracht

Klap: ‘Wat betreft innovatie is er een organisatie die nu met nachttoezicht experimenteert. Met behulp van domotica proberen ze dit centraler te regelen, zodat er meer slaap- en minder waakdiensten zijn. Iedere organisatie is hiermee bezig, dus we maken graag gebruik van elkaars kennis en kunde. Zo levert de ene organisatie een projectleider voor project A en een andere organisatie levert de projectleider voor project B. Samen kun je meer betekenen: met dezelfde mankracht kun je soms meer impact maken.’

Helpen en versterken

‘Wat we eigenlijk doen is elkaar helpen en versterken’ beseft De Vaan. ‘Elke organisatie blijft autonoom en kan dus zelf keuzes maken, maar een overkoepelend thema zoals (technologische) innovatie raakt alle zorgorganisaties. En we zijn helder: met technologie willen we geen medewerkers schrappen, maar we proberen de leegte in de roosters op te vangen. We hebben nu zelfs een regio-overstijgend project op de Zuid-Hollandse eilanden. Het betreft de inzet van informele zorg: mantelzorgtaken die niet bij professionele begeleiding horen, zoals een boodschap voor iemand doen. De zorgaanbieder op de eilanden heeft een bijeenkomst georganiseerd om de ervaringen met andere organisaties te delen. En dan zie je aanbieders uit Zeeland, die zich op de innovatieagenda richten, aanhaken.’

XL-versie

‘We kunnen regionaal een voorbeeld nemen aan de Zeeuwse Zorg Coalitie, een XL-versie van ons samenwerkingsverband’, merkt De Vaan op. ‘Als wij straks namens de gehandicaptenzorg bij deze coalitie aan tafel zitten, is het voor ons belangrijk dat we goed weten wat we daar willen bespreken. Wat vinden wij essentieel? Wat is ons standpunt in bepaalde zaken? Welke knelpunten willen we oplossen? Over deze vragen buigen we ons nu met onze nieuwe regionale tafel. Het belangrijkste zijn uiteindelijk onze cliënten. We willen dat mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking gezien worden als burgers van onze provincie. Zij zijn niet anders dan andere inwoners. Wat betreft inclusiviteit hebben we nog een hoop werk voor de boeg, maar wie eenmaal in het schuitje zit, moet meevaren.’