Sociale robot Guardian: prettige metgezel als aanvulling op dagelijkse zorg

Hoe zorg je dat de mogelijkheden van een zorgrobot goed aansluiten bij de behoeftes van thuiswonende ouderen? ConnectedCare deed daar veldonderzoek naar door mantelzorgers, senioren en professionals te interviewen. ‘Belangrijk dat Guardian geen vervanging is van begeleiding, maar een uitbreiding ervan.’

Als Vilans werken we samen met nationale en Europese partners aan het project Guardian. Doel is om een geavanceerde robot te ontwikkelen die ouderen, wijkverpleegkundigen en mantelzorgers ondersteunt zodat ouderen langer verantwoord en prettig thuis kunnen wonen. Links op de afbeelding hierboven de Misty-robot die voor Guardian wordt doorontwikkeld.

ConnectedCare speelt een belangrijke rol in de co-creatie. ‘In afstemming met de eindgebruiker kijken we waar ontwikkelkansen liggen’, vertelt Martijn Vastenburg, directeur en oprichter. ‘In steeds meer projecten richten we ons daarom op sociale robots. Guardian heeft veel mogelijkheden in interactie met de eindgebruiker. Dit omdat hij fysiek aanwezig is en de interactie met de sociale robot natuurlijk verloopt in spraak en expressies. We willen dat ouderen Guardian straks als een prettige metgezel zien die helpt bij het dagelijks leven.’

‘Je moet het hele zorgproces meenemen'

Ook mantelzorgers en zorgprofessionals gaan gebruik maken van Guardian. Daarom moeten hun wensen ook goed worden meegenomen. Vastenburg: ‘Als we bijvoorbeeld naar zorgprofessionals kijken, is het belangrijk dat je niet weer met een losse oplossing komt, maar juist iets wat goed past en aansluit in het hele zorgproces. Je wil bijvoorbeeld voorkomen dat zorgverleners met meerdere apps en robots te maken krijgen, waardoor het hele zorgproces als takenpakket straks juist ingewikkelder wordt.’

‘Guardian is geen vervanging, maar uitbreiding’ 

Onderzoeker en ontwerper Janna Alberts vervult bij ConnectedCare dan ook een 'brugfunctie' naar alle partijen. ‘Ik kijk samen met collega’s wat de uitdagingen en kansen zijn in het ontwerp.’ Daarbij is het vooral spannend hoe ouderen tegen het gebruik van de robot aankijken. ‘Uit de gesprekken merken we dat er mensen zijn bij wie een sociale robot gewoon niet past. Maar er zijn ook mensen die het juist wel fijn en behulpzaam vinden, vooral als de robot een coachende rol vervult. Het zou mooi zijn als Guardian mensen straks kan meenemen in het behalen van hun doelen. Guardian kan dit door te monitoren en herinneringen en motiverende berichten te sturen. De zorgrobot moet je daarbij niet als vervanging van begeleiding zien, maar als een uitbreiding ervan.’

‘We houden de ethische grenzen goed in de gaten’

Vastenburg: ‘Met Guardian kunnen we mensen de hoeveelheid persoonlijke aandacht geven die je niet met menselijke verzorging kunt geven. Ideaal daarbij is dat Guardian er straks voor zorgt dat zorgmedewerkers zich meer op de inhoud van de zorg kunnen richten doordat een robot de deel van de automatiseerbare taken overneemt. Anders dan een zorgprofessional, is een zorgrobot wel in staat om altijd bij een oudere aanwezig te zijn waardoor die, met de verzamelde gegevens, een volledig beeld kan geven. Daarbij houden we wel de ethische grenzen goed in de gaten. Het moet allemaal wel goed afgestemd worden met de oudere zelf.’

Informatie-uitwisseling tussen professionals en mantelzorgers

Alberts: ‘Er zullen in de toekomst steeds minder zorgverleners per cliënt beschikbaar zijn. Daardoor zal het belang van samenwerking tussen verschillende professionals en mantelzorgers belangrijker worden. Guardian kan ervoor zorgen dat zij over meer volledigere informatie beschikken waardoor zij beter kunnen inspelen op de behoeftes van thuiswonende ouderen. Een van de mogelijkheden is dat de robot een chatfunctie krijgt. Zo kunnen de betrokkenen snel schakelen met elkaar. Wel moet zo’n chatfunctie natuurlijk ook goed passen in het gehele zorgproces. Het is niet de bedoeling dat zorgprofessionals het chatten als extra belasting gaan ervaren. Bijvoorbeeld doordat een mantelzorger verwacht dat een zorgprofessional ook direct op een chat reageert.’ 

‘Belang van vloeiende interactie is groot’

Het is verder belangrijk dat de interactie goed verloopt. Alberts: ‘Je wil mensen echt het gevoel geven alsof ze met een persoon aan het praten zijn. Als de robot drie keer zegt: “Wat zeg je, ik versta je niet!”, kan dat veel frustraties opleveren en kan de oudere de robot uit gaan zetten. Mensen moeten de robot echt als prettig ervaren. Daarom beginnen we nu met een tablet als schakelstuk. Dat is niet het eindpunt, maar als je te grote stappen neemt, kan dit leiden tot een haperend systeem verderop. We willen eerst in de basis alle functionaliteiten goed uitwerken.’ 

Meer weten over Guardian?

• Lees dan het artikel - Mantelzorg op afstand door zorgrobot Guardian
• Of de longread - Met Europese kennis werken aan zorgrobot Guardian

Over Guardian 

Guardian is een van de Europese AAL-projecten die als doel hebben om senioren in staat te stellen langer zelfstandig thuis te wonen met een prettige en actieve leefstijl. AAL staat voor Active & Assisted Living en draagt bij aan de uitdagingen en vraagstukken van deze tijd die ook in andere Europese landen spelen. Denk hierbij aan tekorten op de arbeidsmarkt en vergrijzing.