Samen staan voor goede infectiepreventie

Infectiepreventie is een gedeelde verantwoordelijkheid. En het belang ervan moet voortdurend onder de aandacht worden gebracht. Dat was de kernboodschap van de Inspiratiebijeenkomst: ‘Samen thuis in infectiepreventie’ voor zorgprofessionals in de langdurige zorg. Een bijeenkomst georganiseerd door het programma Samen werken aan infectiepreventie.

De zorg staat voor grote uitdagingen door de vergrijzing, de toenemende complexiteit en het groeiende personeelstekort. 'Dit vraagt om nieuwe vormen van zorg en ondersteuning', zei Martijn Simons (programmaleider Samen werken aan infectiepreventie) in zijn openingswoord bij de inspiratiebijeenkomst Samen thuis in infectiepreventie van 17 juni. 'Maar goede en veilige zorg blijven belangrijk en infectiepreventie is daarvan een essentieel onderdeel. Waar je ook bent, thuis of in een verpleeghuis, en met wie je ook samenwerkt.'

Aan Ard van Briemen, MT-lid langdurige zorg bij het ministerie van VWS, legde hij de vraag voor waarom blijvende aandacht voor infectiepreventie belangrijk is. 'Je hoeft niemand te overtuigen van het belang van infectiepreventie', reageerde die, 'maar de aandacht ervoor glipt gemakkelijk weg in de drukte van alledag. Preventie is ook een lastig onderwerp, want je ziet niet direct het resultaat van de inspanningen daarin. Maar de coronapandemie heeft ons geleerd hoe groot de gevolgen zijn als het mis gaat. Intramuraal staat het onderwerp infectiepreventie wel op de agenda. Maar in de thuissituatie vraagt het om een andere aanpak. Je werkt daarin als zorgprofessional met mantelzorgers en anderen, dus die moet je instrueren en toerusten om op dit gebied te kunnen doen wat belangrijk is.' Hij deed daarom de uitnodiging aan alle deelnemers aan de inspiratiebijeenkomst: 'Pak hier vandaag je kansen en leer van elkaar.'

Samenwerken informele zorg

In de afsluitende middagsessie van het plenaire programma werd de bezoekers hiertoe op ludieke wijze de mogelijkheid geboden. Theatergroep Ervarea die twee cases over infectiepreventie presenteerde en daarbij nadrukkelijk de aanwezigen betrok.

De eerste casus ging over informele zorg en infectiepreventie op basis van een zorgmedewerker en de dochter van meneer X. Hij woont in het verpleeghuis en heeft dementie. Zijn dochter helpt regelmatig met eten geven, naar het toilet gaan en soms ook douchen. De zorgmedewerker gaat met haar het gesprek aan over het belang om hierbij hygiënisch te werken. Voor de dochter een nieuwe wereld, zo blijkt uit het gesprek. Ze is zich in eerste instantie van geen kwaad bewust en lijkt ook niet erg geneigd om iets aan haar gedrag te veranderen. Het gaat toch al jaren goed zo?

De boodschap van deze casus is duidelijk: het gaat om het belang van het voeren van een lerend gesprek. Maar de acteur die de zorgmedewerker speelt, weet in eerste instantie niet zo goed hoe ze dit gesprek moet voeren. Daarom betrekt ze de aanwezigen uit de zaal erbij, om hiervoor tips en adviezen te geven. Daarvan maken die aanwezigen dankbaar gebruik. Benader de dochter niet op een negatieve maar op een positieve manier, zegt iemand. Vraag wat ze al weet over infectiepreventie, raadt een tweede aan. Wijs haar op de kwetsbaarheid van ouderen die in een intramurale setting bij elkaar wonen, noemt een derde. En zo ontstaat spelenderwijs, met behulp van de aanwezigen, een lerend gesprek dat wél hout snijdt.

Nepnagels en een ring

Hetzelfde gebeurde bij de tweede casus. Hierin ging het om een zorgmedewerker die regelmatig ziet dat een collega aan het werk gaat met nepnagels en soms ook een ring. Haar hierop aanspreken levert in eerste instantie weinig op. De collega ziet het probleem van die nepnagels niet zo. En bovendien: als zzp’er werkt ze ook bij andere zorgorganisaties en daar maken ze er helemaal geen probleem van.

Opnieuw worden de aanwezigen in de zaal te hulp geroepen. Maak je boodschap zo concreet mogelijk, zegt er een. Leg niet alleen uit wat nodig is maar vertel er ook bij waarom het belangrijk is, oppert een tweede. De aanwezigen zijn het erover eens dat het feit dat het om een zzp’er gaat geen verschil mag maken. Net als in de eerste casus gaat het er ook hier weer om het gesprek op de goede manier te voeren. De onderliggende boodschap is duidelijk. Infectiepreventie is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Het is zaak er concreet en inhoudelijk over te communiceren. En om de boodschap voortdurend onder de aandacht te blijven brengen.

Precies hóe belangrijk dit is, werd nog eens benadrukt via de uitslag van de prijsvraag waaraan in de loop van de dag veel bezoekers meededen. De vraag was: hoeveel zorginfecties zijn er per jaar in de Nederlandse langdurige zorginstellingen? Het antwoord: 4,4 miljoen.

Het programma Samen werken aan infectiepreventie wordt uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VWS. Het programma wordt inhoudelijk vormgegeven door Verenso, ActiZ, V&VN, VHIG, Vilans en Waardigheid en trots voor de toekomst, in samenwerking met de Antibioticaresistentie-zorgnetwerken.