Aantal ouderen dat sterft door val neemt toe, zijn radarsensoren de oplossing?

Gemiddeld vinden dagelijks 17 fatale valincidenten plaats. Het grootste deel van de sterfgevallen betreft ouderen van 80 jaar of ouder. Het overlijden door een val blijft daarmee met afstand de meest voorkomende niet-natuurlijke doodsoorzaak. Radarsensoren kunnen een uitkomst bieden. Inmiddels zijn er drie verschillende radarsensoren op de Nederlandse markt. Vilans testte er twee.

In dit artikel en het bijbehorende rapport (zie downloads onderaan de pagina) beschrijven we de resultaten van de drie door Vilans geteste radarsensoren. Omdat de claim van deze radarsensoren vooral ligt op het detecteren van noodsituaties (valpartijen) is daar in eerste instantie op getest door twee onderzoekers van Vilans.

Valse meldingen onderzoeken

De onderzoekers bootsten noodsituaties na om het relatieve aandeel vals negatieve meldingen te onderzoeken. Een vals negatieve melding houdt in dat er wel een noodsituatie is, maar er geen melding wordt gemaakt. Ook zijn er scenario’s uitgevoerd om vals positieve meldingen te onderzoeken: er is eigenlijk geen noodsituatie, maar er is wel een melding. Te veel valse positieve meldingen kan namelijk alarmmoeheid opleveren bij het zorgpersoneel en is daarom onwenselijk.

Samenvatting

De drie geteste radarsensoren bleken in hun prestaties onderling niet ver uit elkaar te liggen. Het gaat vooral om wat de radartechnologie in het algemeen kan en ook niet kan.

• Deze sensoren zijn in de meeste situaties in staat het ‘liggen op de grond van een mens’ te detecteren binnen één minuut. Niet een valpartij zelf, maar wel het gevolg ervan in de vorm van liggen op de grond wordt gedetecteerd.
• Het aantal vals negatieve meldingen en vals positieve meldingen blijft binnen redelijke grenzen, waarbij uitgebreider onderzoek wel noodzakelijk is. Met name op de vals positieve meldingen.
• Tevens zijn deze radarsensoren daadwerkelijk in staat liggen op de grond te signaleren met meubels in de zichtlijn tussen de radarsensor en degene die op de grond ligt. Mits er niet te veel staal in de meubels zit. Dit vermindert de mogelijkheid op vals negatieve meldingen en is vooralsnog een belangrijk pluspunt ten opzichte van bijvoorbeeld camera’s met beeldinterpretatie en ook infrarood bewegingssensoren.

Relatieve nadelen van radarsensoren zijn:

• Een radarsensor moet (meestal) met 230 volt stroom gevoed worden, terwijl de bewegingssensoren die nu gebruikt worden binnen een systeem voor leefstijlmonitoring of een intramuraal zorgdomoticasysteem middels batterij gevoed worden. Dat betekent dus een bekabelde aansluiting naar een radarsensor.
• Bovendien is voor een goede werking plaatsing midden op het plafond of hoog in de hoek van het vertrek een vereiste in combinatie met de 230 volt voeding. Het meest voor de hand ligt daarom vooralsnog toepassing in de zorggeschikte woningen in de geclusterde woonvormen voor ouderen (woonzorg-beleid), in verpleeghuizen en de intramurale gehandicaptenzorg.
• Een praktisch nadeel is dat de kalibratie van de radarsensor bij de installatie in een vertrek een bewerkelijke en langdurige klus is tot nu toe.
• Een radarsensor is te onnauwkeurig om te functioneren voor de uitbedmelding in de (intramurale) dementiezorg. Het is daarom geen vervanging van de bedsensoren die onder de matras worden geplaatst en gebruik maken van sensoren die druk, drukverdeling en trillingen kunnen meten. 

Verder onderzoek nodig

De radartechnologie voor de zorg kan waarschijnlijk een belangrijke bijdrage leveren aan het terugdringen van het sterfgevallen als gevolg van een valpartij. Niet zozeer door het voorkomen van een valpartij, maar wel door het voorkomen dat een oudere langdurig op de grond ligt. In de huidige fase van het traject moet de verdere vergelijking met camerasystemen met beeldinterpretatie technologie nog uitgewerkt worden.