Open deuren bij De Vijverhof: iedereen is vrij, tenzij…

Sinds augustus 2023 hanteert zorgorganisatie De Vijverhof een open-deuren-beleid, gebaseerd op de visie: 'Iedereen is vrij, tenzij...'. Dit beleid, waarin de vrijheid van de cliënt centraal staat, biedt vrijheid binnen bepaalde grenzen, afhankelijk van de situatie van de cliënt. Het doel is om bewoners meer bewegingsvrijheid te geven, zonder de veiligheid uit het oog te verliezen. Ze maken gebruik van leefcirkels – een systeem dat cliënten de vrijheid geeft om vrijuit te bewegen binnen zones die passen bij de situatie van de cliënt.

Iedereen is vrij, tenzij… 

Om het nieuwe open-deuren-beleid bij zijn medewerkers te introduceren, nam teamleider Adrie Seip zijn medewerkers mee in het verhaal van vroeger. Hij vertelde dat wanneer zorgmedewerkers bang waren dat hun cliënten ’s nachts uit bed zouden vallen, ze een zogenoemde Zweedse Band met een slotje omdeden om de veiligheid te kunnen waarborgen. 

Met de tijd ontstond er een nieuw inzicht: bewoners moeten niet alleen veilig zijn, maar ook de vrijheid krijgen om te kunnen bewegen. De angst bij zorgmedewerkers dat zij verantwoordelijk zijn wanneer een cliënt valt, nam af. Adrie: 'Je zult zien dat het alleen maar heel veel op gaat leveren in de toekomst en dat het alleen maar ten goede komt van het welzijn.’ Toen is het nieuwe beleid ontstaan. De deuren zijn geopend en "Iedereen is vrij, tenzij..."'. 

Bekijk de video over Open Deuren bij De Vijverhof:

Opstartfase

Stefanie de Hoog, verpleegkundige bij De Vijverhof, vertelt dat ze de open deuren best lastig vond in het begin: 'Je moet om 12 uur die pillen geven en nu is diegene er niet. Moet ik diegene dan gaan zoeken?' Dit soort knelpunten werden direct besproken in het team. 

Daarnaast hebben ze gekeken hoe ze de afdeling zo aantrekkelijk mogelijk konden maken, zodat cliënten de afdeling niet eens willen verlaten. De Vijverhof heeft een nieuw interieur en een mooie kleur op de wand wat gezelligheid uitstraalt en een warme sfeer in huis geeft.

Open deuren

De verwachting van mensen bij een open-deuren-beleid is vaak anders dan de wekelijkheid. Mandy van Weelie, medewerker Welzijn vertelt: 'Sommige mensen hebben in hun hoofd dat bewoners in de polonaise voor de deur staan om naar buiten te gaan. Maar in de praktijk is dat niet zo.' Het blijkt dat in de praktijk slechts een paar bewoners zijn die vrijheid willen of nodig hebben.

 'Wat vaak veel onrust geeft, is een gesloten deur.' Een deur die niet open gaat, kan best wat frustratie oproepen bij bewoners, wat kan leiden tot onbegrepen- of signaalgedrag. Mocht iemand toch graag naar buiten willen, maar niet bekwaam genoeg is om zelfstandig naar buiten te gaan, loopt er een medewerker van De Vijverhof mee.

Betrekken van medewerkers en naasten

Adrie benadrukt dat het belangrijk is om vanaf de eerste plannen medewerkers en naasten van bewoners te betrekken bij het nieuwe beleid. 'We willen hier naartoe. Wat hebben we dan nodig aan materialen en systemen en hoe kunnen we jullie helpen dat jullie er ook prettig bij voelen?' Ook geeft hij als tip dat tijd niet leidend moet zijn bij het invoeren van een open-deuren-beleid. 'Bij ons is het ook zo geweest dat wij wilden starten, maar het systeem nog niet vertrouwden. Toen zijn we twee maanden later begonnen'. 

Er zijn veel gesprekken geweest met alle medewerkers van De Vijverhof. Maar ook met familie en naasten van cliënten. Daarnaast hebben ze de omgeving, zoals de gemeente en het naastgelegen winkelcentrum ingelicht over het nieuwe beleid. Zo hebben ze bijvoorbeeld ideeën ingediend bij de gemeente om de omgeving van de zorgorganisatie veiliger te maken. 

Echte vrijheid

Ook bij De Vijverhof gaat het weleens fout, dat een cliënt verder gaat dan de leefcirkel. Maar ook dan is de cliënt makkelijk terug te vinden, omdat te zien is waar de cliënt zich op dat moment bevindt. Adrie: 'Open deuren, dat is dus gewoon de deuren open. Geniet van buiten, maak gebruik van de omgeving.' Het liefst zou Adrie geen leefcirkels meer willen hebben. Zijn wens is een goed systeem, waarmee ze cliënten makkelijk terug kunnen vinden wanneer dat nodig is. 'En dan hebben we het over echte vrijheid.'

Campagne ‘Een deur kan op veel manieren open’  

Bijna elke zorgmedewerker kent het fenomeen gesloten afdeling. Hoewel het sluiten van deuren vaak een maatregel is om cliënten te beschermen, is het een vorm van onvrijwillige zorg onder de Wet zorg en dwang. De wet beoogt cliënten meer vrijheid en privacy te geven door het invoeren van een open-deuren-beleid. 

Omdat het niet altijd makkelijk is om een open-deuren-beleid in te voeren, bieden we inspiratie met de campagne 'Een deur kan op veel manieren open' . We laten zien hoe organisaties aan de slag gaan met het openen van deuren. Want als je goed en zorgvuldig zoekt naar alternatieven, blijkt er vaak meer mogelijk dan je denkt. Volg de LinkedIn-pagina voor inspiratie en om op de hoogte te blijven.