AI veelbelovend voor minder registratielast, maar nog veel te doen

Gepubliceerd op: 26-05-2025

AI-systemen zijn veelbelovend bij het verminderen van registratielast. Dat blijkt uit een eerste sectoroverstijgende verkenning, uitgevoerd door kenniscentrum Nictiz samen met tien partnerorganisaties, waaronder Vilans.

'Respondenten zijn positief, vooral vanwege verwachte tijdswinst, minder administratief werk en meer werkplezier', meldt Nictiz over het onderzoek 'Verkenning AI-systemen tegen registratielast'. 'Tegelijk klinkt een duidelijke oproep: maak eerst keuzes over wat écht nodig is om te registreren. Veel initiatieven zitten nog in de pilotfase en zijn versnipperd, waardoor kennisdeling beperkt blijft.'

Vakjes aanvinken

Brent Opmeer, senior onderzoeker bij Vilans: 'De verkenning geeft een goed en actueel beeld van de diversiteit aan AI-toepassingen, zowel wat technologie betreft als hoe deze in zorgsituaties registratielasten kan verminderen. Maar AI is geen haarlemmerolie. Minder registratielast zit zeker ook in het beter inrichten van en afspraken maken over registreren. Wat leg je wanneer vast, welke informatie is nodig voor goede zorg, wat hoef je misschien niet opnieuw vast te leggen, en welke informatie gaat opnieuw gebruikt worden, bijvoorbeeld voor overdracht, verantwoording, kwaliteit of onderzoek? Daar valt ook al winst te behalen. Aan de andere kant kan AI ook helpen om gestructureerde informatie, zoals getallen, diagnose- of behandelcodes, te halen uit ongestructureerde informatie, zoals vrije tekst. Dat kan weer helpen zorginformatie beter herbruikbaar te maken, zonder dat zorgprofessionals extra tijd kwijt zijn aan het aanvinken van vakjes.'

Systeem eromheen

Dat is ook de ervaring van Marloes Keulemans, betrokken bij het programma [Ont]regel de Langdurige Zorg: 'AI kan zeker ook ingezet worden voor het beter inrichten van processen en procesoptimalisatie. Zorgprofessionals ervaren last van de huidige registraties en het is mooi als die met AI gemakkelijker worden. Maar er is beslist ook grote winst te behalen in het systeem eromheen.'

Afspraken maken

Opmeer benadrukt verder het belang van meer samenwerking en onderzoek. 'De bevindingen in het rapport zijn voornamelijk gebaseerd op ervaringen uit pilots. Wat nog ontbreekt zijn waardebepalingen op basis van systematisch onderzoek naar de opbrengsten van AI-toepassingen, op welk vlak en in welke situatie, en eventuele ongewenste effecten en welke ethische afwegingen moeten worden gemaakt. Als we systematisch de meerwaarde willen aantonen, zoals tijdsbesparing, werkplezier, aandacht voor de cliënt en gebruiksvriendelijkheid, dan moeten we met elkaar afspraken maken. Wie onderzoekt wat, welke methodiek gebruiken we, wie coördineert, wat meet je en hoe doe je dat, welk begrippenkader gebruiken we, enzovoorts. Laat niet iedereen het wiel opnieuw uitvinden.' Ook het begrippenkader vraagt nog wel aandacht, vindt Opmeer. 'Want wanneer is iets nu een AI-toepassing? Hoe kunnen we AI-toepassingen systematisch classificeren en beschrijven? Daar missen we nog wat eenheid van taal.'

Over het onderzoek van Nictiz

Het onderzoeksrapport vind je op de website van Nictiz. De kennisorganisatie voor digitale informatievoorziening in de zorg heeft ook een fraai magazine uitgebracht met verhalen van zorgprofessionals die al ervaring hebben met AI in de praktijk.