‘Duurzaamheid integreer je door veelal simpele keuzes te maken’

Inge: ‘Per locatie hebben we aanjagers en die zijn ook nodig. Deze collega’s zijn echt intrinsiek gemotiveerd en komen met mooie ideeën. Versnelling ontstaat, als zij voelen dat er iets met hun ideeën wordt gedaan.’ Iris is de hoofdaanjager en maakt proactief afspraken met de Green Teams. Ze bereidt de overleggen voor en gaat systematisch aan de slag. Haar aanpak gaat ook over ontzorgen, zodat de stap voor teams kleiner is om zelf aan de slag te gaan.

Iris zelf komt uit een gezin dat jaarlijks meedeed en -doet aan de landelijke opschoondag. Ook houdt ze zich bezig met tweedehands kleding, verduurzaming van de leefomgeving (haar eigen huis en tuin bijvoorbeeld) en wat gezonde voeding is. Inge komt uit een plattelandsfamilie dat altijd goed voor hun stuk land zorg(d)en met respect voor de aarde.

Om brons op de Milieuthermometer te behalen, is veel samengewerkt met Green Teams op de locaties. Dit zijn multidisciplinaire teams met de zorg, huismeester, manager, medewerkers van woon-welzijn en gastenservice.

Collega’s zijn gevraagd om mee te denken over duurzaamheid op hun locatie. Op welke plekken afvalscheiding goed of minder goed gaat bijvoorbeeld. De afvalwijzer, een overzicht met afvalstromen die Carintreggeland scheidt, kan dan helpen. Denk aan het meegeven van een lege toner aan de eigen koeriersdienst. Deze afvalstromen zijn aan de achterkant ingeregeld. 

Iris: ‘We hebben geleerd dat een kapot lampje of lege batterij inleveren het meest praktisch is als je dat kunt doen bij binnenkomst of vertrek. Dat gaan we nu organiseren.’ Verder onderzoekt het gemotiveerde team van Facilitair Adviseurs waar herbruikbare waszakken ingezet kunnen worden.

Op de ene locatie vinden medewerkers het fijn om informatie op intranet te lezen. Op de andere locatie worden ze liever mondeling bijgepraat. ‘We proberen in de informatieverstrekking op de cultuur van iedere locatie in te spelen. Dat helpt ook om mensen te enthousiasmeren.’ Wel is het belangrijk om per locatie eerst het gesprek aan te gaan om het zaadje te planten, geeft bestuurder Inge Zwijnenberg aan.

Duurzaamheid hoort op de agenda te staan, vindt Iris, dus als onderdeel van het werk. ‘Het gaat niet vanzelf. Het is belangrijk om er tijd en enthousiasme in te steken.’ De ene collega is van zichzelf meer bezig met duurzaamheid dan de andere. ‘Bewustwording is belangrijk’, zegt Inge. ‘En enthousiasme werkt aanstekelijk.’

Van grasperkjes zijn bijvoorbeeld bloemenweides gemaakt voor de biodiversiteit. Tegelijk keken verpleegkundigen naar vermindering van medicatieverbruik bij wondzorg. Behandelingen met honing van imkers bleken goede resultaten te geven; reden om bijenkasten neer te zetten bij de bloemenweides. Een wondverpleegkundige doet nu zelfs de imkeropleiding. Dan valt alles samen.

Jaarlijks doet Carintreggeland mee met de ‘Week van de Energie’. Dit jaar maakten ze een Energiekrant met veel puzzels waar bewoners en cliënten iets konden winnen. Iris: ‘Zo nemen we hen mee. Daarnaast hebben ze het er mogelijk ook met zorgmedewerkers over en is het onderwerp bij hen weer onder de aandacht.’

Voor de interne duurzaamheidscampagne is ‘Groen met Koen’ bedacht. Koen is de leidinggevende van Iris en van hem is een grappige illustratie gemaakt als een soort logo voor de campagne. Inge: ‘Iedereen herkent hem meteen in het plaatje en vindt het ontzettend leuk.’ Een terugkomend thema in de duurzaamheidscampagne is de ‘duurzaamheidsladder’.

De duurzamheidsladder laat zien hoe je duurzamer kunt omgaan met spullen, van de beste tot de minst goede keuze. Denk bijvoorbeeld aan Weigeren (niet kopen wat je niet nodig hebt), Verminderen (minder gebruiken) en Hergebruiken (spullen opnieuw gebruiken in plaats van weggooien).

In duurzaamheidsoverleggen met de Green teams wordt de duurzaamheidsladder erbij gepakt als handig handvat. Dan gaat het bijvoorbeeld over het handschoenengebruik. De huidige situatie wordt besproken en langs de verschillende treden gelegd. Toen bleek dat het gebruik beter kan en dat leidde tot minder gebruik van handschoenen.

Het handschoenengebruik en het energieverbruik zijn afgenomen. En er worden circa 600.000 minder plastic medicijnbekers verbruikt door met rvs-bekers te werken; een idee van een medewerker. Inge: ‘Met cijfers laat je zien dat de acties ertoe doen. Je maakt resultaten concreet en tastbaar.’

ActiZ heeft een netwerk voor duurzaamheidscoördinatoren die elkaar opzoeken en willen helpen. Met de provincie is bijvoorbeeld samengewerkt in een programma. Van daaruit zijn vijftig elektrische fietsen beschikbaar gesteld voor zorgmedewerkers van Carintreggeland. Collega’s konden zich hiervoor inschrijven.

Inge: ‘We kijken of een investering goed is voor onze drie pijlers. Het hoeft niet altijd financieel heel veel voordeel te hebben. Het is een andere mindset, je houdt een keuze langs andere criteria. En dan is duurzaamheid daar vanzelf een onderdeel van. En ik geloof ook dat je de investering dan terugverdient.’ 

Met duurzaamheid maken ze de combinatie tussen: hoe kun je anders werken, hoe kun je het anders organiseren en hoe is duurzaamheid daar een onderdeel van.

Voorbeelden van keuzes:

• Met vaste mensen werken: zij weten waar je naartoe gaat en waarom je bepaalde dingen doet.
• Voedselbereiding en -verspilling: met leveranciers kijken of het bestellen in passende hoeveelheden mogelijk is.
• Niet investeren in méér parkeerplaatsen, maar in een goede fietsenstalling, (elektrische) bedrijfsfietsen en warme winterjassen. 
• Beperken van vervoersbewegingen: organiseren van routes die dichter bij het huis van de medewerker liggen. 

Inge: ‘We willen in onze keuzes alle drempels weghalen voor medewerkers. Natuurlijk is er soms ook weerstand, bijvoorbeeld dat we geen flexibele krachten inhuren. Dat moeten we uitleggen en bespreken hoe het anders kan wanneer de werkdruk te veel oploopt. In deze gesprekken heb je echt samen in een andere stand te komen voor andere duurzame oplossingen als resultaat.’