Koninklijke Visio is een zorgorganisatie voor mensen met een visuele beperking en eventuele bijkomende beperkingen. De visie van Visio is ‘meedoen mogelijk maken’. De inzet van zorgtechnologie kan daarbij helpen. Paul: ‘De inzet van zorgtechnologie moet echt een vanzelfsprekend onderdeel zijn van de zorg die we leveren.’
Inzet van zorgtechnologie
Binnen de organisatie volgen adviseurs vanuit het team VisioLab (inter)nationale ontwikkelingen over innovatie en technologie. Zij beoordelen welke interessant zijn voor Visio. Het VisioLab leidt verschillende projecten. Bijvoorbeeld over de inzet van spraakgestuurde technologie. Deze technologie biedt kansen voor mensen met een visuele beperking. Daarbij zijn ook uitdagingen, bijvoorbeeld bij mensen die zich verbaal niet kunnen uiten. ‘Dan heb je iets anders nodig’, geeft Paul aan.
Projecten doen ze samen met cliënten, naasten en begeleiders, en ook steeds meer met de gedragswetenschappers. Die zijn heel belangrijk. Een pilot met de HUME, ook wel de slimme sok genoemd, is daar een goed voorbeeld van. Deze pilot richt zich op het stressniveau van een cliënt zichtbaar en meetbaar maken via een diagnostisch hulpmiddel. Met als doel om onbegrepen gedrag (spanning of complex gedrag) van cliënten beter te kunnen verklaren. Dit gedrag wordt in veel gevallen door stress veroorzaakt.
‘De rol van opdrachtgever is van belang bij het starten van een project. Binnen dit project kregen we de opdracht van de directie. Het draagvlak helpt bij de keuze om het breder in te willen gaan zetten.’
Paul op het Veld, Projectleider zorg en technologie
Keuze voor de zorgtechnologie
Bij een teamoverleg heeft Marjolein toegelicht waarom ze de HUME bij een cliënt met Downsyndroom en een ontwikkelingsniveau onder de 2 jaar wilde gaan inzetten. Verbaal kan de cliënt zich niet uiten.
Marjolein: ‘We wilden signalen van een cliënt beter op laten merken door begeleiders, zodat ze tijdig kunnen reageren. Daarna kun je kijken hoe je de cliënt kunt begeleiden op basis van het ontwikkelingsniveau en wat je van de cliënt kunt verwachten. Met de HUME kun je ook gedurende een dag spanningsopbouw, positieve en negatieve stress meten. Je kunt daarop tijdig inspelen door de cliënt te helpen de spanning te verlagen.’
‘Iedereen was enthousiast’
Iedereen was positief, ook de moeder van de cliënt, van wie je ook toestemming nodig hebt. Ook een adviseur implementatie en toepassing van Mentech, de ontwikkelaar van de HUME, was aangesloten. Dit is van meerwaarde, zodat feedback over de ervaringen en de gebruiksvriendelijkheid direct opgepakt kan worden.
Signalen opmerken en interpreteren
Het stressniveau wordt in rood, oranje of groen aangegeven in een app die aan de HUME gekoppeld is. Bij de cliënt werd stress gemeten tijdens het avondeten: de app kleurde rood. In dit geval ging het om positieve stress, omdat de cliënt van eten houdt. Begeleiders kunnen labels en een korte beschrijving toevoegen om aan te geven om welke situatie het ging. Op deze manier wordt het makkelijker om de gegevens van de metingen te ordenen en momenten van spanningsopbouw te herkennen.
Tijdens de overgangsmomenten van wonen naar dagbesteding was er bijvoorbeeld ook stress. Toen ze hiernaar keken, bleek er best wat wachttijd te zijn op die momenten. Deze lege momenten zijn voor een cliënt momenten zonder inhoud. ‘We hebben een activiteit kunnen toevoegen en daardoor nam de stress af. Dit betekent minder onrust bij de cliënt. Voor begeleiders is het fijn als ze gedrag dat wordt veroorzaakt door onrust, voor kunnen zijn.’
‘Je moet weten waarvoor je het doet’
Marjolein speelde een belangrijke rol als gedragswetenschapper bij de acceptatie door het team. Zij onderbouwde de inzet vanuit (zorg)inhoudelijk en methodisch perspectief.
Bij de ingebruikname van de technologie horen ook taken, zoals het verwisselen van de sok en vuile sokken opsturen als ze bijna op zijn, zodat er weer schone sokken opgestuurd worden. Zo wordt de inzet van technologie meegenomen in de dagelijkse zorg en het zorgplan van de cliënt.
‘Tijdens overleggen liet ik in een rapportage zien wat het stressniveau over een bepaalde periode was geweest. Begeleiders weten dan ook waarvoor ze het doen.’
Marjolein de Weerd, Gedragswetenschapper
Marjolein benoemt ook de arbeidsmarktsituatie met het huidige personeelsverloop. Begeleiders kennen een cliënt soms nog maar kort en dat geldt zeker voor zzp’ers. ‘Door het in teamoverleggen te blijven bespreken en de rapportages te delen, kan íedereen de signalen beter interpreteren.’
De pilot is een gezamenlijk initiatief met ’s Heeren Loo, Philadelphia Zorg, De Zijlen, De Trans en Nieuw Woelwijck, in de regio Drenthe en Groningen. Eén keer per 3 maanden delen ze hun ervaringen en aandachtspunten voor mogelijk verdere implementatie.
Zorgorganisatie ’s Heeren Loo had al veel ervaring met de HUME. Dat heeft Visio geholpen om deze technologie te onderzoeken zonder vanaf nul te hoeven beginnen. Menzis ondersteunt de samenwerking met stimuleringsmiddelen die ze beschikbaar stellen voor de inzet van technologie. De komende periode wordt gekeken naar bijvoorbeeld gezamenlijk inkopen en technologie uitwisselen.
Wat is belangrijk bij duurzame implementatie?
Paul: ‘Onze volgende stap is kijken wat de inzet van technologie vraagt van de ondersteunende diensten. En of de kosten opwegen tegen wat het oplevert. Het gaat bijvoorbeeld over het regelen van veilige dataopslag, wat te doen bij storingen en onderhoud. Heel belangrijk om dit goed geregeld te hebben als je wilt opschalen en versnellen. Het gaat om eigenaarschap en commitment om te investeren bij goede resultaten.’
Tips voor duurzame implementatie
- Vanuit de gezamenlijke en eigen ervaringen, zijn volgens Paul en Marjolein de volgende punten belangrijk bij een duurzame implementatie:
- Investeren in tijd, zoals voor rapportages maken door de gedragswetenschapper en bespreken tijdens teamoverleggen.
- Investeren in geld, zoals voor de aanschaf van één of meer technologieën
- Een goede ICT-infrastructuur regelen.
- Investeren of ondersteunen in vaardigheden (van de gedragswetenschapper) als dat nodig is.
- Commitment vanuit meerdere disciplines en van het team begeleiders om ermee aan de slag te gaan.
- Heldere afspraken, taken en verwachtingen over wie wat moet doen.
- Betrekken van ouders of wettelijk vertegenwoordigers en delen van resultaten met hen. Je hebt ook hun toestemming nodig. Als ouders betrokken zijn, moedigt dat ook begeleiders aan om door te gaan.
- Inzicht in wat het op kan leveren als het gaat om kwaliteit van leven voor de cliënt en verlichting van het werk.
- Samenwerking met de ontwikkelaar van de technologie. Bereidheid van de ontwikkelaar om mee te denken en de technologie gebruiksvriendelijker te maken. Als je met meer zorgorganisaties dat signaal afgeeft, dan sta je ook sterker.
Ondersteuning van Innovatie-impuls 2
Een door de organisatie gedragen visie op zorgtechnologie is ook belangrijk voor de duurzame implementatie van technologie. Paul: ‘Adviseurs van Vilans nemen ons mee in hoe je dit aanpakt binnen je organisatie. Ze delen succesvolle ervaringen die ze al hebben opgedaan met de andere organisaties. En ze denken mee in wie je binnen je eigen organisatie nodig hebt. Belangrijke sleutelfiguren zijn niet alleen de raad van bestuur, maar ook cliënten, begeleiders, gedragswetenschappers en een communicatieadviseur.’
Veranderprocessen hebben ook tijd nodig, geeft Paul aan. Binnen het managementteam van Wonen en Dagbesteding zijn er nu portefeuillehouders. Technologie is bij één van de portefeuillehouders ondergebracht. ‘Dat helpt al enorm met het organiseren van commitment binnen de organisatie.’
Over Innovatie-impuls 2
Innovatie-impuls 2 is een programma van Vilans in samenwerking met Academy Het Dorp. Het programma is onderdeel van de Toekomstagenda: Zorg en ondersteuning voor mensen met een beperking van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Meer weten over de inzet van zorgtechnologie? Ga naar de Innovatie-impuls 2 en gebruik de Innovatie-Route.
Meer weten?
Koninklijke Visio
