‘Wie Het Raakt Praat Mee’: De organisatie als community
Gepubliceerd op: 21-06-2023
Persoonsgerichte zorg is een groot thema in de sector. Het is belangrijk dat zorg wordt ingericht op de behoeften van alle betrokkenen. En dat zorgontvangers, verwanten en professionals kunnen meepraten over alle beslissingen die hen raken. Hoe kan dat eruitzien in de praktijk? En waar moeten we rekening mee houden? In de verhalenreeks ‘wie het raakt praat mee’ neemt Vilans je mee in inspirerende praktijkvoorbeelden.
Dit keer zoomen we in op de zorgprofessional. Want beslissingen van het zorgmanagement raken naast cliënten en hun omgeving óók de zorgmedewerker. Angelique Schuitemaker neemt ons mee in haar ervaringen rondom het principe ‘Wie Het Raakt Praat Mee’ bij zorgprofessionals van Brentano, en de ontwikkeling richting een zorgorganisatie als community.
Over Angelique
Angelique Schuitemaker is sinds begin 2022 bestuurder bij zorgorganisatie Brentano. Daarvoor werkte ze na haar Master of Health Administration waarin ze afstudeerde op Accountable Care onder andere bij het Institute for Positive Health (iPH) en in de wijkverpleging bij Omring, waar ze de ketensamenwerking vormgaf vanuit de visie van Positieve Gezondheid.
Wat Angelique heeft met het uitgangspunt “Wie het raakt praat mee”? ‘In de ouderenzorg is het meepraten van professionals nog niet vanzelfsprekend’, begint Angelique. ‘Er wordt op de werkvloer een heel andere taal gesproken dan op kantoor. En door die verschillende taal sluit de zeggenschap vaak niet aan. Want de mensen die in de zorg werken zijn van zichzelf vaak ook niet gewend om zich uit te spreken en zich te laten zien.’
‘Veel helpenden en verzorgenden hebben veel wijsheid rondom het zien van cliënten en weten wat de cliënt nodig heeft. Bijna intuïtief. Ze zijn dus onbewust bekwaam, maar zullen dat zelf niet zo snel duiden als wijsheid.’
‘In onze organisatie weten we dat helpenden en verzorgenden óók het gevoel hebben dat ze geen zeggenschap hebben. Daar waren we ons deels van bewust, maar we kregen het ook terug van onze sterke Verpleegkundige Adviesraad (VAR): collega’s ervaren een wij-zij-cultuur. Leiderschap versus werkvloer. Toen hebben we ons ingeschreven voor de subsidielijn op ‘Veerkracht en zeggenschap voor zorgprofessionals’ van VWS. En nu zijn we druk bezig verandering te brengen in de afstand en gebrekkige ruimte die medewerkers bij ons ervaren rondom zeggenschap.
Brentano als community
Het einddoel? Brentano als community, waar jíj het voor het zeggen hebt. Dat past ook heel mooi bij Positieve Gezondheid in de organisatie. Daar is natuurlijk tijd voor nodig, want met of zonder subsidie: je moet het meepraten echt faciliteren in een beschermde omgeving. Tijd nemen. Eerst de sterkste emoties eruit halen en dan verder samen zoeken. We hebben een plan gemaakt om de komende tijd aan de slag te gaan. Onder andere samen met de voorzitter van onze VAR. Die werkt ook bij V&VN en heeft een goed landelijk beeld van wat er speelt. En aan dat plan werken we in eerste instantie voor onze huidige collega’s, maar het werkt hopelijk ook als magneet in de arbeidsmarktkrapte: hier kan je regie voeren in je werk.
Commissies voor kwaliteitsthema’s
‘In het plan beginnen we vanuit de kwaliteit. Collega’s kunnen dan in commissies meedenken over de verschillende kwaliteitsonderwerpen. Bijvoorbeeld Wet Zorg en Dwang of medicatieveiligheid. Onderwerpen waar medewerkers ook echt op aanslaan, waarvan we hopen dat ze medewerkers activeren om in die commissies te gaan. Ook medewerkers die anders misschien terughoudend zouden zijn om zich aan te melden.’
‘We geven de commissies ook echt eigen regie en beslissingsmacht. Ze komen met een advies naar het MT, en het MT moet dan écht goede argumenten hebben om ervan af te wijken. Verder worden de commissies overzien en eventueel begeleid door een Chief Nurse Officer (CNO): een functie die we speciaal hiervoor creëren op aanraden onze voorzitter van de VAR.’
Wat zijn nu de eerstvolgende stappen? ‘We zijn een paar dingen tegelijk aan het doen. We inventariseren nu welke kwaliteitsonderwerpen er zijn waar commissies voor kunnen komen. En daarnaast denken we nog kaders uit voor de commissies. Financiële kaders bijvoorbeeld.
Heldere opdracht met heldere kaders
‘We komen uit een zelforganiserende structuur waarin er geen heldere kaders waren en bij projecten geen helder opdrachtgever- en opdrachtnemerschap. Maar je hebt wel kaders nódig om los te kunnen laten. Dat is wat wij zelf te doen hebben: een heldere opdracht met heldere kaders.’
Vraagtekens in het plan
Dat klinkt als een goed idee om binnen de organisatie samen aan een meer open cultuur te werken en meer ruimte te creëren voor inspraak. Maar zijn er ook nog zorgen of factoren waar nog weinig zekerheid over is? ‘Ja, wel een paar natuurlijk. Het is bijvoorbeeld spannend omdat cliëntzorg altijd voorgaat. Dus kunnen we mensen losmaken van de afdelingen om hieraan mee te werken, ondanks de personeelskrapte?’
‘En we weten ook nog niet hoe snel alles op gang kan komen, maar wel dat veranderkracht in de ouderenzorg over het algemeen heel langzaam is. Dus dan bestaat het risico dat collega’s in commissies alsnog het gevoel hebben dat er niet naar ze geluisterd wordt als ze vinden dat er te weinig met hun advies gebeurt. Of niet snel genoeg.’
‘De goede kaders waar we nu mee bezig zijn kunnen dat deels voorkomen, omdat ze verwachtingen managen. Maar daarnaast moeten we ook kijken wat we tegenkomen op ons pad. En dán hoe we daar dan goed op kunnen reageren, zodat die community er komt. Daar gaan we voor.’
