Netwerkbijeenkomst geeft impuls aan regionale samenwerking in MGZ

Op 22 november reizen vanuit het hele land, dwars door sneeuw en treinstakingen, zo’n 300 zorgprofessionals en bestuurders uit de ouderen- en gehandicaptenzorg naar de Jaarbeurs in Utrecht. Ze komen om samen met huisartsen te praten over het organiseren van de medisch generalistische zorg (MGZ) in de regio. Hoe zorgen we dat die zorg beschikbaar blijft voor kwetsbare mensen in kwetsbare fasen van hun leven? Wat zijn innovatieve manieren van samenwerken in de regio? Wat kunnen organisaties daarin van elkaar leren? 

Bekijk de animatie van MGZ in de regio:

Zorgcapaciteit verdelen 

Programmamanager en dagvoorzitter Marloes Berkelaar van Vilans begint de bijeenkomst met de constatering dat er al veel gebeurt op het gebied van MGZ in de regio. Ze vraagt aan Michiel Geschiere, directeur Langdurige Zorg bij het ministerie van VWS, waarom MGZ zo’n belangrijk thema is. 'Zo’n zes jaar geleden kregen we steeds meer signalen dat mensen met een Wlz-indicatie de zorg niet geregeld krijgen', vertelt hij. 'Vilans en de Erasmus Universiteit startten toen met het programma Duurzame medische zorg, nu MGZ in de regio. Het programma richt zich op versterking en versnelling van regionale samenwerking. Ik heb geen toverstok waarmee we het MGZ-probleem wegwerken. Wel kunnen we door regionale samenwerking de zorgcapaciteit beter verdelen.' 

Mantelzorger Joanne Keijman schetst hoe belangrijk het is dat er goed wordt samengewerkt. De coördinatie van de zorg voor haar ouders, die beiden dementie hebben, is zeer intensief. 'Droom groot', nodigt Berkelaar haar daarop uit. 'Meer coördinatie', zegt Keijman. 'En denk breder dan formele zorg, de vijver is groter en dat biedt verlichting voor zowel zorgprofessionals als mantelzorgers.'

Tekorten nemen toe  

Een panel neemt vervolgens plaats op het podium: beleidsadviseur Marieke Teurlings van zorgkantoor CZ, huisarts Joost Clemens, onderzoeker Jitse Schuurmans en Michiel Geschiere. Schuurmans vertelt over de Regio-inventarisatie van MGZ in de regio 2024, die de Erasmus Universiteit samen met Vilans uitvoerde. Daaruit blijkt dat de tekorten aan artsen VG, specialisten ouderengeneeskunde en huisartsen dit jaar in veel regio’s verder is toegenomen. ‘Michiel, wat ga je hier als eerste aan doen?’, vraagt Berkelaar. ‘Opleiden, laten zien hoe mooi het vak is. En zorgen dat de huisarts ondersteund wordt’, zegt Geschiere.

Bekijk het panelgesprek terug in de video:

Huisarts Clemens bevestigt dat die ondersteuning nodig is. Daarvoor moeten onder meer de teams in de kleinschalige woonvoorzieningen kwalitatief en kwantitatief op orde zijn. 'Anders moet de huisarts het gat dichtlopen. Dan ben ik blazen aan het spoelen en wonden aan het verzorgen, taken die bij een verpleegkundige of verzorgende horen.'  

Stepped care is dan ook een belangrijk deel van de oplossing, vindt ook Teurlings van CZ. 'In een flink aantal regio’s zie je op dat gebied mooie initiatieven. Belangrijk is om daarbij goed af te stemmen wat ieders verantwoordelijkheid is.'

Meer initiatieven in stepped care 

Schuurmans vertelt vervolgens dat er meer initiatieven zijn gekomen in stepped care. Verder zorgt het opschalen van mobiel geriatrische teams ervoor dat medische zorg beter beschikbaar is voor oudere patiënten. Goede berichten. En ook het Convenant Samenwerking MGZ dat zeven partijen uit verschillenden domeinen met elkaar opstelden is goed nieuws. Berkelaar: ‘Het convenant laat zien dat de partijen verantwoordelijkheid nemen en dat er ruimte is voor het gesprek tussen verschillende beroepsbeoefenaren.’ 

Wat stepped care betekent voor de zorgprofessional zelf wordt mooi verwoord door dichter Mia Wessels, die zorg verlenen verbindt met zorg lenen. 'Lenen betekent ook teruggeven, weten wanneer het bij de ander te laten en niet alles op je te nemen.' Na deze woorden gaan de deelnemers uiteen om verder hun licht op te steken in zeven verschillende werksessies. 

Bekijk de spoken word van Mia Wessels terug in de video:

Behoeften van medisch behandelaren 

In de wandelgangen gebeurt intussen ook van alles. Op whiteboards brengt een tekenaar de behoeften in beeld van medisch behandelaren. Ze put hierbij uit wat deelnemers op speciaal daarvoor gemaakte kaarten hebben geschreven. Veelgenoemd is de behoefte aan informatie over de rol van de verpleegkundig specialist in de MGZ en daarmee samenhangend stepped care en taakherschikking. 'Wat is ieders verantwoordelijkheid als we samenwerken in het medisch domein?', is de vraag die iemand daarbij stelt.  

Drie verpleegkundigen ouderenzorg uit Limburg staan bij het bord. Ze wijzen erop dat stepped care niet alleen verpleegkundig specialisten betreft, maar ook verpleegkundigen en verzorgenden. 'Bij ons doen verpleegkundigen ook triages en behandelingen, bijvoorbeeld op het gebied van wondverzorging. En verzorgende kunnen veel signaleren en soms al daarop acteren. Ook dat scheelt inzet van een huisarts of specialist ouderengeneeskunde.'

Olifant in de kamer 

Bij een grote opblaasbare olifant worden de deelnemers uitgedaagd om de 'olifant in de kamer' te benoemen. Over welke onderwerpen wordt nog te weinig gesproken? Zaken die genoemd worden zijn onder meer de inzage in en overdracht van digitale dossiers. Ook bij de vraag wat we over het hoofd zien bij MGZ in de regio staat: ‘dat we alle informatie op één plek nodig hebben’. Het is duidelijk dat dat nog mist. 

Vertrouwen, begrip en energie 

Bij de sessies blijkt dat deelnemers over de grenzen van de zorgdomeinen van elkaar leren. Een MGZ-projectleider van vijf samenwerkende organisaties in de gehandicaptenzorg zit een sessie bij over samenwerking in de ouderenzorg. 'Onze situatie is heel vergelijkbaar. Waar het om gaat is dat we met elkaar verantwoordelijkheid én risico’s durven nemen. We moeten met elkaar bouwen en dus elkaar vertrouwen.' 

Vertrouwen is ook nodig binnen organisaties. Een specialist ouderengeneeskunde uit Amsterdam vertelt dat ze meer inzicht heeft gekregen in de complexiteit waar bestuurders mee te maken hebben. 'Soms ben ik vanuit mijn medische professie ongeduldig, dan wil ik dat dingen voor elkaar komen. Nu zie ik dat dat niet eenvoudig is, ik heb meer begrip voor onze bestuurders.' Het is duidelijke dat de deelnemers elkaar gevoed hebben met kennis, ideeën en goede voorbeelden. Maandag gaan ze weer aan de slag, met nieuwe energie om samen verder te bouwen.  

Meld je aan voor ondersteuning van het programma MGZ in de regio

Lees meer

• Lees meer over de Regio-inventarisatie van MGZ in de regio 2024
• Lees meer over het Convenant Samenwerking MGZ op de website van VGN.