6 momenten om contact te maken met mensen met dementie

Hoe kun je, vanuit de visie van Positieve Gezondheid, contact leggen met mensen met dementie in het verpleeghuis? Vilans inventariseerde samen met zorgmedewerkers op welke momenten en hoe dat gedurende de dag zou kunnen. De inzichten zijn met voorbeelden en tips opgenomen in het boekje ‘Een dag uit het leven van …'.

Positieve Gezondheid start met het besef dat mensen niet hun ziekte zijn en dat de aandacht dus niet zo zeer naar de aandoening zou moeten gaan. Positieve Gezondheid betekent kijken naar de veerkracht van mensen, naar wat hun leven betekenis geeft en waar ze hun energie op willen richten. Het boekje beschrijft 6 momenten voor zorgmedewerkers waarin zij contact kunnen maken met personen met dementie en hen beter leren kennen.

1. Ochtend- en avondritueel 

Bekijk hoe je het ochtend- of avondritueel van de persoon met dementie zoveel mogelijk kunt vasthouden. Denk bijvoorbeeld aan het samen doornemen van de krant en daarover praten, of samen luisteren naar muziek. Probeer erachter te komen wat diegene gewend is te doen door te observeren of te vragen. En betrek ook de naasten als de persoon het zelf niet goed meer kan vertellen. 

2. Eetmoment

Iedereen heeft eigen voorkeuren tijdens een eetmoment. Dus tijdens het ontbijt, de lunch of het avondeten. Hoe laat eet je? Eet je liever alleen of in een groep? En wat eet en drink je graag? Misschien vindt de bewoner het fijn om het eten zelf klaar te maken en de tafel te dekken. Of diegene helpt juist liever met opruimen. Ook een persoon met dementie heeft hierin eigen gewoonten en voorkeuren. Probeer de eetgewoonten, wensen en behoeften van de persoon zoveel mogelijk in kaart te brengen en daarop aan te sluiten.

3. Bezoek van en contact met naasten

Mantelzorgers en (andere) naasten weten vaak veel over de bewoner. Hoe heeft die persoon diens leven geleid? Wat vindt diegene belangrijk en fijn? Mantelzorgers en naasten hebben vaak een antwoord op dat soort vragen. Een belangrijk moment om deze informatie te ontvangen, is wanneer iemand naar het verpleeghuis verhuist. Maar ook als iemand al langer in het verpleeghuis woont, zijn contactmomenten met naasten handig om de bewoner beter te leren kennen. Gedrag en voorkeuren kunnen steeds veranderen bij mensen met dementie. Het kan helpen om in verschillende fasen de tool Mijn Positieve Gezondheid in te vullen met de bewoner en familie en naasten. Bekijk of er zaken zijn veranderd, en hoe je hierop kunt inspelen.

4. Van behoefte naar passende activiteit

Misschien wil de persoon met dementie op sommige momenten alleen zijn en op andere momenten een bepaalde activiteit in een groep doen. Als je de behoeften weet van diegene, kun je daar goed op blijven aansluiten. Als iemand mee wil doen aan een groepsactiviteit, dan heb je de kans om samen iets te ondernemen. Op die manier kun je de persoon beter leren kennen. Bijvoorbeeld samen schilderen of muziek luisteren. Je kunt daarbij de persoon in de dynamiek van een groep observeren. In de groep een gesprek voeren of iets samen ondernemen, kan ook handig zijn om een verbinding te maken tussen de ene en de andere persoon. Op die manier kun je laagdrempelig contact met elkaar maken.

5. In gesprek met de bewoner

Bij individuele gesprekken kun je bijvoorbeeld gebruik maken van inspiratiekaarten met beelden om het contact op te zoeken. Een foto van een trouwerij bijvoorbeeld, van een persoon die zorgelijk kijkt, een kind met een kat. Iemand heeft vaak levendige herinneringen aan waar hij vroeger gewoond heeft. Zoek samen met een bewoner eens diens oude adres op via Google Street View. Een toegankelijke manier om een gesprek te starten over iemands verleden!

6. Het teamoverleg

Een teamoverleg kan een mooi moment zijn voor het delen van observaties en ervaringen. Die verhalen helpen je de persoon met dementie beter te leren kennen. Deel bijvoorbeeld geluksmomenten van bewoners met elkaar. Wat raakt jou en hoe handelde jij of je collega? Door eens in de zoveel tijd casuïstiek te behandelen, neem je wat meer de tijd met je collega’s om bij het voorbeeld stil te staan en ervaringen of tips uit te wisselen.